Türkiye'nin kent dinamikleri köklü bir dönüşüm geçiriyor. Ekonomi Gazetesi'nin ilk kez gerçekleştirdiği "Yaşamak ve Çalışmak İçin En İyi Kentler" araştırması, göçün rotasının değiştiğini gösteriyor. Artık insanlar sadece iş için değil, eğitim, sağlık, çevre ve sosyal refah için kent seçiyor.
Araştırma, sanayi ve ticaretin yanı sıra sürdürülebilirlik göstergelerinin de rekabeti belirlediğini vurguluyor.
İSTANBUL'DA YAŞAM KALİTESİ ALARM VERİYOR
İstanbul, 65,51 puanla listenin zirvesinde yer alıyor. Ancak megakent, nüfus yoğunluğu (kilometrekareye 2 bin 964 kişi), artan pahalılık ve çevresel sorunlar nedeniyle yaşanabilirlikte 13'üncü sıraya geriledi.
Ekonomik gücüyle ayakta kalan İstanbul, sosyal sürdürülebilirlikte ciddi sorunlar yaşıyor.
ANKARA 'İDEAL KENT' OLMA YOLUNDA
61,79 puanla ikinci sırada yer alan Ankara, eğitim, sosyoekonomik göstergeler ve sağlık erişimiyle araştırmanın en dengeli kenti. Başkentin zayıf yanı ise nüfus artışı kaynaklı pahalılık ve trafik.
İzmir ise 60,03 puanla üçüncü sırada; pandemi sonrası göçle büyüse de işsizlik ve kalabalıklaşma sorunlarıyla karşı karşıya. Kent, turizm algısını aşarak Türkiye'nin en fazla işyeri bulunan ikinci ili oldu.
TURİZM VE SANAYİ KENTLERİ DENGE ARAYIŞINDA YÜKSELİYOR
Antalya (55,18 puan), turizmin ötesinde ekonomik çeşitliliğiyle dikkat çekiyor ancak yenilikçilikte geride kalıyor.
Kocaeli (53,03) ve Bursa (52,08) sanayi gücünü yaşam kalitesine dönüştürme yarışında öne çıkıyor; Kocaeli refahını artırırken, Bursa sanayinin çevresel maliyetini ödüyor.
Muğla (51,38) ve Çanakkale (48,56) ise yüksek gelir, sosyal altyapı ve esnaf yoğunluğuyla yaşam kalitesinde parlıyor. Çanakkale'nin tek zayıf yanı ticaretteki karşılıksız çek oranı.
Gaziantep (48,26) ve Konya (48,25) üretim, ticaret ve lojistikte güçlü ancak yoğun göç ve ortalama yaşam kalitesiyle mücadele ediyor.
İstanbul'un çeper kentleri Tekirdağ (47,33) ve Yalova (43,0) yüksek göçle altyapılarını zorluyor.
BÖLGESEL FARKLAR VE ÇEVRESEL UYARILAR
Doğu ve Güneydoğu kentleri nüfus kaybı, genç bağımlılık ve hizmet eksikliğiyle boğuşuyor. Elazığ (40,69) kamu yatırımlarıyla bölgesel cazibe merkezi olurken, Tunceli (38,78) yaşam kalitesinde yüksek puan alsa da iş fırsatlarında dışlanıyor.
Şanlıurfa (33,87) genç nüfusuna rağmen eğitim ve sağlıkta geride; ancak yenilikçilikte yükselişte.
Araştırma, çevresel sorunları da vurguluyor: Türkiye'de temiz hava kriterini karşılayan kent yok, 47 il "yüksek riskli". Doğumda beklenen yaşam süresinde Tunceli 80,8 yıl ile lider, Kilis son sırada.
GELECEKTE KAZANACAK KENTLER: DENGEYİ KURANLAR
Araştırma, Türkiye'nin yeni kentler liginde dengeli yapıların öne çıkacağını gösteriyor. 2050'de nüfusun yüzde 90'ının kentlerde yaşayacağı öngörülürken, sadece üreten değil, insanca yaşatan kentler kazanacak.
Puan farklarının kapanması, rekabetin detaylara indiğini işaret ediyor.
